Przyzębie – aparat utrzymujący ząb, aparat zawieszeniowy zęba - łac. paradontium (para – obok, odons – ząb)

Do aparatu zawieszeniowego zęba należy:

• kość wyrostka zębodołu (kość zębodołowa)

Kość szczęki i żuchwy jest zbudowana z tkanki kostnej: zbitej (zewnętrznej) i gąbczastej (wewnętrznej). Do aparatu zawieszeniowego zęba zalicza się tylko tkankę zewnętrzną, ponieważ do niej przyrośnięte są włókna ozębnej, które umocowują ząb.

Każdy ząb osadzony jest w oddzielnym łożysku kości zębodołowej. Pomiędzy zębami znajduje się kostna przegroda międzyzębowa. Natomiast między korzeniami zębów wielokorzeniowych – przegrody międzykorzeniowe.

U dziecka w kości zębodołowej znajdują się zawiązki zębów stałych. Dlatego, dopiero gdy one wyrosną, kość ta osiąga ostateczną postać. Jest jednak plastyczna, dzięki czemu możliwe jest leczenie ortodontyczne.

• dziąsło

Jest to tkanka łączna, której struktura, a także znajdujące się wewnątrz włókna, zapewniają twardą konsystencję i odpowiednią sprężystość dziąsła. Pokryte jest ono nabłonkiem tworzącym połączenie dziąsłowo-zębowe. Jest silnie unaczynione i dlatego nawet lekkie uszkodzenie może spowodować krwawienie. Barwa zdrowego dziąsła jest bladoróżowa (u dzieci trochę jaśniejsza).

Dziąsło osłania kość zębodołową; przylega do zębiny (powinno pokrywać cement korzeniowy) i wypełnia przestrzeń między zębami. Dzieli się na zębodołowe (powiązane z kością zębodołową), brzeżne (powyżej brzegu zębodołu) i międzyzębowe; dziąsło brzeżne i międzyzębowe utrzymują ząb.

• cement korzenia

Jest tkanką, która pokrywa korzeń zęba. Swoją budową i składem chemicznym podobna jest do kości (stąd inna nazwa: kostniwo).

Cement składa się z części wewnętrznej (przylegającej do zębiny) i zewnętrznej (zawierającej komórki cementu). Między warstwą zewnętrzną a kością przebiegają włókna ozębnej.

• ozębna (desmodont)

Wypełnia ona szparę ozębnową (szerokości 0,1–0,2 mm), która znajduje się pomiędzy cementem korzeniowym a kością zębodołową.

Jest to unaczyniona i unerwiona tkanka łączna. Znajdują się w niej włókna kolagenowe, które wnikają do kości zębodołu i do cementu korzeniowego, przez coumacniają ząb w zębodole i umożliwiają jego ruchomość. Włókna te przebiegają skośnie, od kości w dół, ku wierzchołkowi korzenia, a także skrętnie, wokół zęba, krzyżując się. Część włókien układa się również poziomo, a także – w przypadku tych znajdujących się pod zębem – od kości w górę, ku wierzchołkowi korzenia. Taki układ zapewnia dokładne utrzymanie zęba i jego minimalną ruchomość.

Włókna podczas żucia przekształcają siły nacisku w siły pociągania, które obciążają twarde tkanki zęba. Komórki nerwowe powodują ból, gdy obciążenie jest zbyt duże. Przy nacisku krew jest wyciskana z naczyń i przekazywana do zęba.

Źródło: Opracowanie własne