Nowotwory to obecnie jedne z najczęściej atakujących chorób zasługujących na miano cywilizacyjnych. W czołówce znajdują się m.in. nowotwory głowy i szyi, a szczególnie rak jamy ustnej. Potrzebne są nowe leki i metody terapeutyczne, które przedłużałyby życie chorym i poprawiały jego jakość. Z tego m.in. powodu eksperymenty kliniczne najczęściej dotyczą leczenia nowotworów. Podmiot leczniczy, w którym takie badanie jest prowadzone, uzyskuje nieodpłatnie np. badane produkty lecznicze, komparatory czy urządzenia stosowane do podawania leków. Dzięki temu pacjenci mogą korzystać z terapii eksperymentalnej, której koszty ponosi nie Narodowy Fundusz Zdrowia, ale sponsor.

Jak ma się to do opodatkowania podatkiem VAT?

Z wyroku NSA z 20 czerwca 2012 r. (IFSK 406/12), w którym sąd wskazał, że zasadniczym celem badań klinicznych nie jest sprawowanie opieki medycznej służącej profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, wynika, że badania te nie podlegają pod zwolnienie z VAT. „(...) NSA wyraźnie zaznaczył, że bez znaczenia dla kwalifikacji usługi wykonywania badań klinicznych jest to, czy owe badania stanowią eksperyment leczniczy czy też eksperyment badawczy. Oceny sądu nie zmienia fakt, że w wyniku badań klinicznych pacjenci mogą i często odnoszą korzyść w postaci poprawy ich stanu zdrowia” – czytamy w „Rzeczpospolitej” (wydanie z dn. 31.08.2015 r.). Po takim stanowisku NSA, orzecznictwo organów skarbowych, które dotychczas słusznie interpretowały, iż niektóre eksperymenty podlegają pod zwolnienie z VAT, uległo zmianie. Eksperci uważają jednak, że dotychczasowe stanowisko organów skarbowych należałoby uznać za słuszne – ponieważ nie każdy eksperyment kliniczny służy jedynie celowi ekonomicznemu producenta farmaceutyku i poszerzeniu wiedzy na temat działania nowego, badanego leku. Bardzo pozytywnym skutkiem jest też poprawa zdrowia konkretnego pacjenta, osiągnięta przy okazji realizacji celu poznawczego eksperymentu, ważnego z punktu widzenia interesu publicznego. Eksperymenty lecznicze z uwagi na osiągnięcie pozytywnego celu indywidualnego, zgodnego z przesłanką terapeutyczną, słusznie uznawano za podlegające pod zwolnienie z VAT. Orzeczenie NSA przesądza jednak inaczej.

Źródło: „Rzeczpospolita”