Oprócz pasty i szczoteczki bardzo ważna jest również metoda szczotkowania.

Nieprawidłowe szczotkowanie może doprowadzić do:

• podrażnienia przyzębia,
• uszkodzenia szkliwa,
• próchnicy.

Należy pamiętać, że również przesadne dbanie o zęby (np. szczotkowanie ze zbyt dużym naciskiem) może doprowadzić do uszkodzeń.

Metody szczotkowania:

• czyszczenie ruchami okrężnymi najpierw powierzchni językowych, potem policzkowych, ruchami pionowymi powierzchni językowych zębów przednich, a dopiero na końcu ruchami poziomymi powierzchni żujących,
• wykonywanie ruchów wymiatania szczoteczką ustawioną pod kątem 45˚ – przesuwanie jej ruchem obrotowym od dziąsła w stronę brzegów siecznych (tym sposobem czyści się powierzchnie boczne),
• wykonywanie ruchów okrężnych przy zwartych zębach (jednocześnie szczotkuje się oba łuki zębowe), potem czyszczenie powierzchni językowych i żujących (oczywiście już przy otwartych ustach),
• czyszczenie ruchami okrężnymi poszczególnych powierzchni każdego zęba osobno,
• czyszczenie dziąseł i przestrzeni międzyzębowych szczoteczką ułożoną ukośnie (pod kątem 45˚), która nie zmienia swojego położenia, a jedynie wprowadzana jest w lekkie drgania,
• szczotkowanie wszystkich powierzchni ruchami poziomymi – jest to łatwy sposób szczotkowania (i dlatego zalecany dzieciom i młodzieży), ale jednocześnie mało dokładny i mogący podrażnić dziąsła (dorosłym zaleca się go tylko do czyszczenia powierzchni żujących).

Żadna z tych metod nie będzie skuteczna, jeśli nie będzie stosowana precyzyjnie, regularnie i za każdym razem przez odpowiedni czas (około 3–4 minut).

Na początku szczotkowania ruchy są bardziej precyzyjne, dlatego najpierw powinno się szczotkować miejsca szczególnie podatne na próchnicę. Później, gdy ręka jest już zmęczona, należy czyścić miejsca łatwo dostępne.

Wybór metody szczotkowania powinien być uzależniony od stanu uzębienia i przyzębia oraz być dostosowany do sprawności manualnej pacjenta. Dlatego najlepiej poprosić o radę stomatologa.

Podczas szczotkowania należy trzymać szczoteczkę całą dłonią, z kciukiem wysuniętym do przodu (umożliwi to i ułatwi wykonywanie odpowiednich ruchów).

Zęby powinno się szczotkować co najmniej dwa razy dziennie: rano i wieczorem. Szczególnie ważne jest czyszczenie wieczorem, po ostatnim posiłku, gdyż w nocy zmniejsza się ilość wydzielanej śliny, która działa antybakteryjnie, a mechanizmy obronne organizmu działają wolniej i słabiej, więc zęby są bardziej narażone na uszkodzenia. Rano powinno się je czyścić raczej po śniadaniu, ewentualnie przed posiłkiem, a po nim dokładnie wypłukać jamę ustną.

Oczywiście idealne byłoby szczotkowanie zębów po każdym, nawet najmniejszym, posiłku (szczególnie po słodyczach), ponieważ płytka nazębna tworzy się już kilka minut po czyszczeniu, a posiłek dostarcza jej kolejnych bakterii. Po około 3 dniach płytka zamienia się w kamień nazębny, który może usunąć tylko stomatolog.

Zęby należy szczotkować częściej niż dwa razy dziennie również wtedy, gdy pacjent ma skłonności do nieświeżego oddechu, który może być wynikiem jakiejś choroby lub po prostu zaniedbanej higieny jamy ustnej. Przed pewnymi spotkaniami (np. randką, wizytą u lekarza, spotkaniem służbowym lub towarzyskim) również należy oczyścić zęby i odświeżyć oddech, aby uniknąć sytuacji, gdy druga osoba poczuje z naszych ust nieprzyjemny zapach. Może on być przyczyną niezręcznej sytuacji, zerwania znajomości lub nawet porażki zawodowej.

Istnieją produkty, po spożyciu których nie należ od razu szczotkować zębów. Są to:

• owoce cytrusowe, jabłka, porzeczki,
• naturalne soki owocowe,
• napoje gazowane.

Produkty te zawierają kwasy, które zmniejszają odporność szkliwa. Jeśli pacjent od razu po spożyciu tych produktów zacznie szczotkować zęby, to może je uszkodzić. Dlatego powinien odczekać około 30 minut lub przed czyszczeniem dokładnie wypłukać jamę ustną wodą.

Po wyszczotkowaniu zębów należy:

• oczyścić przestrzenie styczne i międzyzębowe (np. nicią dentystyczną),
• oczyścić język,
• wymasować szczoteczką dziąsła.

Jamę ustną należy wypłukać wodą:

• przed szczotkowaniem – aby usunąć resztki pokarmowe,
• po szczotkowaniu – nie należy jednak robić tego zbyt intensywnie, aby nie wypłukać fluoru i innych leczniczych substancji pasty.

Prawidłowe szczotkowanie zębów zapewnia oczyszczenie 60% powierzchni zębów. Pozostałe 40% to:

• powierzchnie styczne,
• powierzchnie międzyzębowe,
• powierzchnie żujące,
• ostatnie zęby,
• okolice uzupełnień protetycznych i aparatów ortodontycznych.

Aby te miejsca były dokładnie wyczyszczone należy używać innych przyborów do higieny:

• nici dentystycznej,
• płynu do płukania jamy ustnej,
• szczoteczki międzyzębowej z jednym pęczkiem włosia,
• stymulatora dziąsłowego – jest to gumowy stożek osadzony na rączce, pomocny w masowaniu i oczyszczaniu dziąseł.

Aby sprawdzić skuteczność szczotkowania zębów można użyć specjalnych płynów lub tabletek, które zabarwiają miejsca niedokładnie oczyszczone. Takie działanie pokazuje, na które powierzchnie należy zwrócić szczególną uwagę podczas czyszczenia.

Źródło: Opracowanie własne