Próchnica zębów jest chorobą zakaźną. Powodowana jest przez bakterie, które kolonizują powierzchnię zębów. Warto jednak pamiętać, że nie tylko bakterie mają wpływ na powstawanie choroby próchnicowej zębów. Wymienia się tutaj także inne czynniki, które są ściśle związane z tym zjawiskiem, takie jak: dieta bogata w węglowodany, podatność tkanek twardych zęba na próchnicę, czas oddziaływania czynników próchnicotwórczych na zęby, jakość i ilość śliny a także jej zdolności buforujące, dzięki którym w jamie ustnej przywracana jest właściwa wartość pH. Na rozwój próchnicy mają też wpływ ukształtowanie powierzchni zgryzowej oraz szerokość przestrzeni międzyzębowych, ponieważ tam właśnie dochodzi do osadzania się drobin organicznych, które stają się pożywką dla bakterii próchnicy. Współdziałanie wymienionych czynników doprowadza do wytworzenia w jamie ustnej specyficznego środowiska, które może silnie sprzyjać rozwojowi próchnicy.

Czas kontaktu czynników próchnicotwórczych z powierzchnią zębów często jest niedocenianym parametrem, tymczasem odgrywa on kluczową rolę w powstawaniu zmian chorobowych na szkliwie i w głębiej położonych tkankach zębów. Dzieje się tak, ponieważ im dłużej zęby narażone są na kontakt na przykład z niskim pH środowiska jamy ustnej bądź zalegającym na szkliwie i w przestrzeniach międzyzębowych pokarmem, tym większe jest ryzyko osłabienia szkliwa i pojawienia się zmian próchnicowych.