Do podstawowych struktur tworzących narząd żucia zaliczamy: zęby, miękkie i twarde tkanki jamy ustnej, które stanowią podporę dla całego narządu żucia; mięśnie – żwacze oraz mięśni szyi, stawy skroniowo-żuchwowe.

Narząd żucia jest strukturą, w której dominuje dynamiczna równowaga – znajduje się w ciągłym ruchu i jest powiązany z wieloma różnymi elementami: mięśniami, kośćmi i więzadłami, które tworzą pozostałą część twarzoczaszki, oraz elementami, które wchodzą w skład szyi. Z tego względu jakiekolwiek badanie, w którym ocenia się kondycję narządu żucia, powinno uwzględniać stan wszystkich struktur tego złożonego systemu tkankowego. Ograniczanie badania kondycji narządu żucia tylko i wyłącznie do pobieżnych oględzin nie dostarczy pełnej informacji na temat potencjalnej przyczyny powodującej dolegliwości, na które uskarża się pacjent. Z tego względu, dentysta, oceniając zdrowie narządu żucia i szukając powodu bólu bądź problemów z nagryzaniem, nie skupi się tylko i wyłącznie na sprawdzeniu, czy zaguzkowanie zębów jest prawidłowe, ale będzie oceniał także: ruchomość szczęki dolnej (żuchwy), pracę mięśni żwaczy i szyi, układ struktur miękkich w jamie ustnej (łącznie z językiem), a także stan zębów i sposób ich zaciskania oraz siłę, z jaką następuje zagryzanie.