Jama ustna stanowi swoisty ekosystem, w którym występują liczne interakcje między bakteriami, środowiskiem i samymi drobnoustrojami zamieszkującymi ten obszar. Pojawiają się tu zatem m.in. takie współzależności ekologiczne, jak:

• konkurencja – kiedy np. dwa lub więcej szczepów współzawodniczy o lepszy dostęp do zasobów pokarmowych;

• komensalizm, kiedy bakterie żyjące w jamie ustnej nie szkodzą nam;

• symbioza, gdy drobnoustroje jednego szczepu nie mogą istnieć bez gospodarza lub innego szczepu bakteryjnego.

Bakterie kolonizują wiele obszarów jamy ustnej:

• powierzchnie twarde, np. zęby

• tkanki miękkie, np. dziąsła

• płyny: ślinę i płyn dziąsłowy.

Zasiedlają jamę ustną stopniowo, przy czym istnieją w życiu każdego człowieka dwa okresy, zwane „oknami infekcyjności”, kiedy proces kolonizacji jamy ustnej nabiera dynamiki. To czas wyrzynania się pierwszych zębów mlecznych i kilka lat później, kiedy dziecko wchodzi w okres wymiany uzębienia mlecznego na stałe.

Pierwsze bakterie pojawiają się w jamie ustnej już podczas porodu – wiele z nich to szczepy z rodzaju Streptococcus, identyczne z tymi, które znajdują się w jamie ustnej matki. W ciągu kolejnych tygodni następuje wzbogacenie mikroflory o szczepy beztlenowe. Z czasem staje się ona coraz bardziej urozmaicona i – już w wieku dorosłym – stabilna. Stabilność ta jest jednak zjawiskiem podlegającym bardzo dynamicznym przemianom. U osób starszych, bezzębnych i nieprotezowanych obserwuje się spadek liczby bakterii wywołujących próchnicę – z powodu braku twardych powierzchni, na których bakterie te się osadzają. Szczepy te na powrót pojawiają się w jamie ustnej po wprowadzeniu doń protez dentystycznych.

Źródło: Opracowanie własne