Wiadomo, że żywność, higiena jamy ustnej i choroby ogólnoustrojowe mogą wpływać na zdrowie zębów i tkanek miękkich jamy ustnej, ale warto też mieć na uwadze, że istotnymi elementami wpływających na kondycję tego obszaru są geny. Odgrywają one kluczową rolę w zdrowiu jamy ustnej na wiele sposobów, a z mutacjami genetycznymi i nieprawidłowościami chromosomowymi zostało już powiązanych kilka schorzeń tego obszaru.

Wiadomo, że próchnica zębów jest uwarunkowana konkretnymi zmianami genetycznymi wpływającymi na strukturę tkanek mineralnych zębów i osłabiającymi ich wytrzymałość. Również ryzyko rozwoju chorób przyzębia, takich jak zapalenie dziąseł lub zapalenie przyzębia, może być zwiększone przez zmiany genetyczne, które wpływają na odpowiedź immunologiczną organizmu przeciw bakteriom jamy ustnej. Wyniki badań naukowych potwierdziły też, że określone mutacje genetyczne mogą zwiększać ryzyko rozwoju nowotworów jamy ustnej, a inne – oddziaływać na wielkość, kształt i położenie zębów, wpływając w ten sposób nie tylko na na estetykę uśmiechu, ale również na funkcję i ogólne zdrowie jamy ustnej. Nieprawidłowości genetyczne mogą także modyfikować rozwój gruczołów ślinowych, wpływać na ilość produkowanej śliny i jej jakość, co może przełożyć się na zdrowie zębów i tkanek miękkich jamy ustnej.