Mleko zawiera wiele różnych składników, które mogą korzystnie wpływać na zdrowie jamy ustnej i zębów, także w ramach profilaktyki próchnicy. Najlepiej znany z nich – wapń – jest składnikiem struktur krystalicznych budujących tkanki twarde zębów. W mleku znajduje się również laktoza – jest to główny węglowodan mleczny. Z badań wynika, że jest ona mniej kwasotwórcza i próchnicotwórcza w porównaniu z innymi cukrami. Mleko pod względem tych właściwości wygrywa z produktami roślinnymi, gdyż zawierają one cukry, które sprzyjają mnożeniu się bakterii próchnicy, w tym glukozę, maltozę i sacharozę.

Mleko zawiera również białka, które mogą działać przeciwpróchniczo. Głównie są to kazeiny, które stanowią około 80% całkowitego białka mleka. Nie znamy jednak jeszcze mechanizmów, dzięki którym kazeiny zapobiegają powstawaniu próchnicy. Inne białka mleka, które również mogą przyczyniać się do zapobiegania próchnicy, to: laktoferyna, lizozym i laktoperoksydaza. Wykazują one działanie przeciwdrobnoustrojowe, w tym przeciw bakteriom najbardziej zagrażającym szkliwu.