Przyjmuje się, że krótkie płukanie jamy ustnej usuwa blisko połowę resztek pokarmowych. Dłuższe płukanie – do około 15 minut – może spowodować rozpuszczenie i całkowite usunięcie cukru z jamy ustnej. Jednak samo płukanie nie jest skuteczną metodą utrzymania właściwej higieny. Płukanki jako jedyny środek do utrzymania higieny jamy ustnej zaleca się tylko wtedy, kiedy niemożliwe jest szczotkowanie zębów, np. w przypadku zapalenia dziąseł, oraz u dzieci, kiedy po zjedzeniu słodyczy nie ma możliwości wyczyszczenia zębów szczoteczką.

Przykładem skutecznych płukanek o bardzo dobrym wpływie na higienę jamy ustnej są preparaty zawierające 0,2 proc. roztwór chlorheksydyny o działaniu przeciwbakteryjnym. Należy jednak pamiętać, że środki te powinny być stosowane nie dłużej niż 2-3 tygodnie, gdyż mogą powodować przebarwienia zębów i wypełnień.

Ponieważ płukanie jamy ustnej – nawet zwykłą wodą – usuwa blisko połowę resztek pokarmowych oraz znaczną część bakterii, warto zastosować je po każdym posiłku. Dzięki temu wydatnie zmniejsza się ryzyko wystąpienia próchnicy.