Nie wystarczy podsunąć pacjentowi formularz zgody na zabieg i nakazać podpisanie dokumentu, aby mieć pełną gwarancję, że jest się zabezpieczonym przed wszelkimi roszczeniami w przypadku, kiedy pojawią się komplikacje. Skuteczne odebranie zgody od pacjenta wymaga bowiem spełnienia łącznie czterech warunków:

• zgoda pochodzi od podmiotu uprawnionego - najczęściej będzie nim sam pacjent;

• osoba wyrażająca zgodę jest odpowiednio poinformowana — jest to wymóg tzw. świadomej (uświadomionej, objaśnionej) zgody;

• zgoda została wyrażona dobrowolnie;

• zgoda została wyrażona w odpowiedniej formie.

Kluczowe znaczenie dla świadomego wyrażenia zgody przez pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego ma skuteczna i pełna informacja o zabiegu, leczeniu, powikłaniach i skutkach. Do najczęstszych błędów popełnianych przy udzielaniu informacji medycznej przed wyrażeniem zgody zalicza się:

• rutynę – błędem jest przekonanie lekarza, który wykonuje określone zabiegi z dużą częstotliwością, że informacje o przebiegu popularnej formy leczenia są dobrze znane w środowisku pacjentów i informowanie o nich jest zbędne i niepotrzebnie przedłuża czas wizyty;

• niepoprawne posługiwanie się formularzem zgody, czyli ograniczenie działań lekarza jedynie do wręczenia formularza, nakazania przeczytania i podpisania dokumentu – w praktyce wyłączy to możliwość skutecznego powoływania się na dokument zgody, a sama zgoda zostanie oceniona jako wyrażona wadliwie, bo bez wyczerpującej, jasnej i zrozumiałej informacji o planowanym leczeniu.

Kontrowersyjna jest tzw. zgoda blankietowa, czyli stosowanie w formularzach oświadczeń typu: „zgadzam się na ewentualne zmiany lub rozszerzenia zabiegu, które okażą się konieczne w trakcie przeprowadzania operacji". W sytuacji, kiedy zajdzie konieczność rozszerzenia zabiegu, należy działać w granicach wyznaczanych przez art. 35 Ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty lub jeśli zagrożenie nie jest tak poważne, odebrać odrębną zgodę od pacjenta w zakresie planowanego rozszerzenia zabiegu, a nie zakładać na jednym blankiecie, że pacjent z góry zgadza się na wszystkie działania, jakie podejmie lekarz.

Źródło: „Menedżer Zdrowia”