Ziarniniak szczelinowaty, zwany też naddziąślakiem szczelinowatym lub włókniakiem płatowatym, to zmiana w tkankach jamy ustnej, która może przyjmować guzopodobne postaci – podłużne, pojedyncze lub mnogie. Zmiany umiejscawiają się w sklepieniu przedsionka jamy ustnej, na wewnętrznej powierzchni wargi lub policzka, a stosunkowo rzadko na podniebieniu twardym. Pochodzenie ziarniniaków nie jest do końca znane. Uważa się, że przyczynami mogą być:

• przewlekły uraz wynikający z ucisku tkanek powodowanego przez protezy ruchome;

• działanie czynników chemiczno-toksycznych;

• drażnienie tkanek ostrymi brzegami protez zębowych.

Ziarniniaki mogą rozwijać się w miejscu toczącego się stanu zapalnego i wówczas mają skłonności do ulegania owrzodzeniu oraz pojawia się krwawienie. Z tego powodu często bywają mylone z owrzodzeniami wywołanymi przez nowotwór. Dotyczy to szczególnie zmian dużych, co do których podejrzewa się, że są zmianami rakowymi.

Ziarniniaki z wyboru leczy się chirurgicznie. Niewielkie zmiany likwiduje się w trybie ambulatoryjnym i w znieczuleniu miejscowym, natomiast ziarniniaki rozległe wymagają zabiegu w znieczuleniu ogólnym i hospitalizacji.