Wielokrotnie podejmowano próby ustalenia jasnych związków między kształtami i wielkością zębów oraz sposobem ich ułożenia w jamie ustnej a kształtem twarzy bądź typem budowy człowieka. Stworzenie jednolitego systemu klasyfikującego poszczególne typy uzębienia okazało się bardzo trudne – ze względu na wielką zmienność ludzkiego uzębienia.

Na początku XX w. Williams opracował klasyfikację, która uzależniała typ zębów do typu kształtu twarzy. Oznaczało to, iż osoby o twarzach owalnych powinny były mieć zęby zaokrąglone, kwadratowych – posiadać zęby kwadratowe, trójkątnych – mieć zęby o kształcie zbliżonym do trójkątnego. Wg tego kanonu wytwarzano wówczas zęby do uzupełnień protetycznych.

Klasyfikacja ta jednak nie sprawdziła się, ponieważ połączenie twarzy kwadratowej z kwadratowymi zębami wcale nie gwarantowało dobrego estetycznego efektu. Piękny uśmiech sklasyfikowano więc inaczej – uzależniając kształt zębów od typu osobniczego człowieka. Jest to klasyfikacja osobnicza wg Kretschmera, wyróżniająca następujące typy:

• atletyczny - o mocnej budowie ciała

• pikniczny – sylwetka okrągława, ze skłonnościami do tycia i otłuszczenia;

• leptosomiczny – typ budowy smukły, wąski, płaski.

To typy klasyczne. Między każdym z podstawowych typów można wyróżnić formy pośrednie, które są najczęściej spotykane. W każdym z typów da się określić charakterystyczne cechy dla uzębienia.

• Asteniczno – leptosomiczny – zęby są przeważnie podłużnie prostokątne lub zbliżające się ku kształtowi trójkąta; zęby przednie często są stłoczone, nakładające się na siebie lub skręcone względem swoich długich osi, szczęki są wąskie.

• Leptosomiczno – atletyczny - o zębach wyraźnie prostokątnych, z pięknie wykształconymi siekaczami górnymi, ustawionymi nieco niżej niż kły; równo ustawionymi zębami w łuku, zęby boczne mają dość głębokie bruzdy; szczęki są szerokie.

• Atletyczny – o kwadratowych zębach, z wyraźnie zaznaczonymi kłami i siekaczami ułożonymi na jednym poziomie z kłami.

• Atletyczno – pikniczny – zęby nieco węższe i bardziej zaokrąglone niż w typie atletycznym, nie są elementami dominującymi w ogólnym wyglądzie twarzy.

• Pikniczny – o zębach kanciastych, krótkich, zaokrąglonych, w kształcie zbliżonym do trójkątnego, częste są szpary i diastemy.

Na kształty zębów mają również wpływ:

• płeć – kobiece kły są drobniejsze, za to górne siekacze przeważnie są szersze od męskich

• rasa

• wiek – z wiekiem zęby są coraz bardziej starte; następuje ubytek szkliwa i zębiny, a powierzchnie zębów ulegają stopniowemu dopasowaniu z powodu ścierania się; powierzchnie sieczne stają się bardziej płaskie, ścierają się guzki ułożone od strony językowej i policzkowej (te pierwsze ścierają się mocniej w zębach górnych bocznych); następuje stopniowe starcie miejsc styku między zębami i z wiekiem wykształcają się z nich płaszczyzny styczne; następuje zużycie elementów stawów skroniowo – żuchwowych, czego efektem jest mniejsza ruchomość w stawie.

Źródło: Opracowanie własne