Zgryzem nazywamy stosunek zębów szczęki i żuchwy.

Gdy jest on prawidłowy (zwarcie neutralne), to:

• każdy ząb styka się z dwoma zębami przeciwległej szczęki (tzw. triady) – wyjątkiem są dolne siekacze środkowe i górne trzecie trzonowce, które stykają się z jednym zębem,
• zęby górne wystają poza zęby dolne.

Inne ustawienie jest uznawane za wadę. Dzielimy je na:

• wady zębowe – zęby są nieprawidłowo ustawione w łukach zębowych,
• wady zgryzu – zęby górne i dolne stykają się w nieprawidłowy sposób z powodu nieprawidłowego kształtu lub wielkości łuków zębowych,
• wady szczękowo-twarzowe – zęby górne i dolne stykają się w nieprawidłowy sposób z powodu złej budowy szczęki lub żuchwy.

Rodzaje wad zębowych:

• zęby zbyt długie lub zbyt krótkie,
• zęby rosnące poza łukiem zębowym (dopoliczkowo lub dojęzykowo),
• zęby obrócone, przemieszane, źle nachylone
• zęby, które nie wyrosły (zostały w kości),
• zęby zachodzące na siebie (stłoczenia zębowe),
• szpary między zębami.

Rodzaje wad zgryzu:

• Przodozgryz (zwarcie mezjalne) – siekacze dolne wysunięte są do przodu.
• Przyczyny: nadmierny wzrost żuchwy ku przodowi lub zahamowanie wzrostu szczęki.
• Rodzaje: całkowity, częściowy.
• Tyłozgryz (zwarcie dystalne) – siekacze górne wysunięte są do przodu. U dzieci w 1. roku życia wysunięta szczęka jest zjawiskiem normalnym.
• Rodzaje: z protruzją (wysunięciem) lub retruzją (przechyleniem) siekaczy.
• Zgryz otwarty – zęby sieczne górne i dolne nie stykają się.
• Zgryz krzyżowy – łuki zębowe górny i dolny są przesunięte względem siebie.
• Zgryz głęboki – zęby górne zakrywają zęby dolne, siekacze dolne są prawie niewidoczne.
• Zwarcie progeniczne – siekacze dolne znajdują się przed górnymi.

Rodzaje wad szczękowo-twarzowych:

• szczęka lub żuchwa jest za duża lub za mała,
• szczęka jest wysunięta do przodu, a żuchwa do tyłu lub odwrotnie,
• żuchwa jest przesunięta w bok.

Często kilka nieprawidłowości występuje jednocześnie, tworząc skomplikowaną wadę zgryzu.

Wady zgryzu mogą być:

• nabyte – 70% wad zgryzu,
• wrodzone – powstają, gdy na płód działają:
• promienie rtg,
• niektóre leki i związki chemiczne,
• stres.

U dzieci występuje najczęściej przodozgryz i tyłozgryz.

U dorosłych wady nie są raczej nabyte. Są to przeważnie wady nieleczone w dzieciństwie, które nasiliły się z wiekiem. Czasem zdarza się, że przesunięcia zgryzu u dorosłych są wynikiem utraty lub rozchwiania zębów.

Źródło: Opracowanie własne