„Chcę zrezygnować z leczenia pacjenta, bo nie stosuje się on do moich zaleceń. Pacjent sam dyryguje leczeniem. Jego żona przychodzi po recepty, bo mąż długo pracuje, a ja chciałabym widzieć go osobiście. Czy są gdzieś zapisane obowiązki pacjenta i prawa lekarza?" - pyta czytelniczka „Pulsu Medycyny”.

Relacje pacjent – lekarz powinny opierać się na wzajemnym zaufaniu. Tej więzi nie zastąpi żaden stosunek administracyjny, oparty na przydziale obowiązków i praw. Obowiązki pacjenta zawarte są w regulaminach porządkowych placówek służby zdrowia oraz mogą być określone w umowie pisemnej lub ustnej, zawartej z pacjentem, który wyraża zgodę na proponowane warunki leczenia. Natomiast prawa lekarza określa ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz ustawa o ochronie zdrowia psychicznego, która zawiera również zapisy o uprawnieniach do stosowania przymusu bezpośredniego względem pacjentów. Pacjent dobrowolnie podporządkowuje się lekarzowi, wierząc, iż w ten sposób działa we własnym interesie – by móc wrócić do zdrowia. Z kolei lekarz, opierając się na zaufaniu do pacjenta, wierzy, iż podejmowane przezeń wysiłki w celu przywrócenia zdrowia, nie pójdą na marne. Jeśli z jakichś powodów pacjent nie stosuje się do poleceń lekarza lub nie ufa mu, specjalista powinien przeprowadzić z pacjentem szczerą rozmowę - by poznać powody takiego postępowania. Brak emocjonalnej więzi opartej na zaufaniu, która łączy lekarza z pacjentem znacznie utrudnia lub uniemożliwia leczenie. Zależnie od poznanych czynników lekarz może :

• zmienić przyjętą metodę postępowania, by dostosować się do poznanych okoliczności;

• wpłynąć na pacjenta, by ten postarał się zapanować nad czynnikami przeszkadzającymi w przeprowadzeniu terapii lub je zlikwidować.

„Wypisywanie recept pacjentowi, który nie stosuje się do zaleceń, jest terapią co najmniej ryzykowną. (…) leczenie pacjenta wymaga zachowania osobistego kontaktu i nie może sprowadzać się do dostarczania mu recept przez osobę trzecią. Konkluzję taką wyprowadzam z ogólnego obowiązku wykonywania zawodu lekarza zgodnie z zasadami etyki zawodowej i z należytą starannością (art. 4 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty)” - pisze w „Pulsie Medycyny” Sławomir Molęda.

Lekarz ma prawo odstąpić od leczenia pacjenta. Może to zrobić jedynie w szczególnie uzasadnionych przypadkach, które to przypadki są wymienione w Kodeksie Etyki Lekarskiej. Jednym z nich jest chroniczne niestosowanie się do zaleceń lekarza niweczące proces leczenia. Jeśli lekarz podjął decyzję o odstąpieniu od leczenia, a pozostaje w stosunku pracy lub służby, musi wpierw uzyskać na takie postępowanie zgodę przełożonego. Lekarza wykonującego swój zawód w ramach praktyki prywatnej lub umowy cywilnoprawnej obowiązują ograniczenia wynikające z zawartych umów.

„Decyzja o odstąpieniu może zostać przekazana w dowolny sposób, nie tylko osobiście (listownie, telefonicznie, elektronicznie, przez kogoś z personelu). Ustawa wymaga jedynie, by dostatecznie wcześnie uprzedzić o tym pacjenta lub jego opiekuna i wskazać mu realne możliwości uzyskania tego świadczenia u innego lekarza lub w innym zakładzie” - czytamy w „Pulsie Medycyny”.

Decyzja o odstąpieniu od leczenia jest decyzją trudną, niemniej lekarz ma prawo do takiego postępowania.

Źródło: „Puls Medycyny”