Ze względu na coraz częstsze występowanie nowotworu jamy ustnej, warto regularnie co miesiąc przeprowadzać samobadanie. To prosta procedura, dzięki której możemy uratować nawet życie –ponieważ rak jamy ustnej przez długi czas nie daje poważnych symptomów. Powoduje to, że pacjenci trafiają do onkologa w zaawansowanym stadium choroby – trudnym w leczeniu i o niepewnym rokowaniu. Uwaga: obustronne, skrupulatne samobadania języka i dna jamy ustnej pozwalają wykryć około 60% nowotworów jamy ustnej. W przypadku uchwycenia zmian należy powtórzyć badanie po dwóch tygodniach i przy braku poprawy problem powinien wyjaśnić lekarz dentysta, a najlepiej chirurg stomatologiczny.

Samobadanie składa się z dwóch części, a każda obejmuje 6 elementów:

Badanie wewnątrzustne

Przed badaniem zdejmij ruchome uzupełnienia protetyczne lub aparaty ortodontyczne. W dobrym świetle sztucznym obejrzyj dokładnie wnętrze jamy ustnej. Oceń je pod kątem istnienia zmian koloru i twardości błony śluzowej, pojawienia się zmian patologicznych oraz obrzęków. Uwagę skieruj na:

• Wargi i przedsionek jamy ustnej – podnieś wargi i najpierw oceń wzrokowo błonę śluzową i czerwień, a następnie wykonaj badanie palpacyjne przy użyciu kciuka i palca wskazującego w celu wyczucia zmian gęstości tkanki, występowania zmian patologicznych lub obrzęków po wewnętrznej stronie wargi, w dnie przedsionka i na powierzchni dziąseł obu łuków zębowych.

• Policzki – odciągnij kciukiem policzek i wizualne sprawdź wygląd błony śluzowej. Wprowadź palec wskazujący pod policzek i spróbuj wyczuć zmiany gęstości tkanki, obrzęki lub utratę ciągłości nabłonka. To samo badanie powtórz na drugim policzku.

• Język – oglądnij powierzchnię grzbietową wyciągniętego języka i jego bocznych stron. Oceń, czy są zmiany koloru, czy występują zmiany patologiczne, w szczególności owrzodzenia i powiększenia języka, a następnie dotknij palcem wskazującym i kciukiem trzonu języka poprzez gazik.

• Dno jamy ustnej – oglądnij dno jamy ustnej po podniesieniu języka, a następnie wprowadź palec wskazujący wzdłuż dolnego łuku zębowego i spróbuj wyczuć obrzęk i obecność zmian w dnie jamy ustnej i dolnej powierzchni języka.

• Podniebienie – oglądnij podniebienie twarde i miękkie w celu oceny występowania zmian koloru błony śluzowej, symetrii i zmian patologicznych, a w przypadku ich stwierdzenia badaj palpacyjne palcem wskazującym.

• Tylną część jamy ustnej – po uciśnięciu łyżeczką języka oglądnij łuki podniebienne, języczek, migdałki i tylną ścianę gardła, także przy wymawianiu litery A.

Badanie zewnątrzustne

Badaniu poddane powinny być:

• Okolica przed- i zauszna – wizualnie oceń symetrię, sprawdź, czy płatek w którymś uchu nie odstaje bardziej, a następnie oceń palpacyjnie opuszkami palców, także podczas otwierania ust.

• Okolice szyi po obu stronach – badanie palpacyjne obustronne rozpocznij za uszami i przesuwaj się w dół szyi przy lekkim uniesieniu głowy.

• Szyja przy skręcie bocznym głową w jedną stronę – wykonaj głębokie badanie opuszkami palców jednej ręki po przeciwnej i obu stronach wzdłuż mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego. Badanie to powtórz po drugiej stronie szyi.

• Środkowa część szyi podczas przełykania – poszukaj bolesności podczas próby „uchwycenia” gardła w trakcie przełykania śliny.

• Okolice podżuchwowe – wykonaj obustronne badanie palpacyjne przy lekko uniesionej głowie od okolicy za kątem żuchwy ku linii pośrodkowej, cały czas w kontakcie z trzonem żuchwy.

• Dół nadobojczykowy – przeprowadź jednostronne, głębokie badanie palpacyjne przy lekko ugiętych stawach śródręczno-paliczkowych, badanie powtórz po drugiej stronie.

Źródło: „Gazeta Lekarska”