Zdarza się, że lekarz lub lekarz dentysta staje się obiektem ataku ze strony pacjentów lub ich rodzin, ze znieważeniem i naruszeniem nietykalności cielesnej włącznie połączonymi z żądaniem odszkodowania. Jak prawo chroni przedstawicieli tych dwóch profesji medycznych? Oto najważniejsze ustalenia:

• Zniewaga to takie zachowanie sprawcy, które polega na wyrażeniu ujemnej oceny osoby, względem której jest kierowana w postaci obelżywych słów lub gestów i znaków. Może mieć formę pisemną, ustną albo graficzną.

• Naruszenie nietykalności cielesnej to wszystkie czynności polegające na fizycznym oddziaływaniu na ciało innej osoby, które nie są przez nią akceptowane. Naruszenie nietykalności cielesnej zawsze ma wymiar fizyczny, choć nie musi łączyć się z powstaniem obrażeń.

• Przepisy stanowią, że lekarz lub lekarz dentysta nie jest przedstawicielem grupy zawodowej, która byłaby chroniona inaczej niż pozostałe, ale każdy z nich – o ile zaistnieją odpowiednie okoliczności – jest traktowany i chroniony jak funkcjonariusz publiczny. Okoliczności te to: świadczenie przez lekarza pomocy doraźnej, udzielanie pomocy w sytuacji, kiedy zwłoka mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia albo w innych przypadkach niecierpiących zwłoki. Z uwagi na wymienione okoliczności lekarzowi lub dentyście wykonującemu swoje obowiązki zawodowe przysługuje zatem taka sama ochrona prawna, jak policjantowi czy sędziom. Dla przypomnienia: udzielanie pomocy pacjentom nie jest działaniem dokonywanym na podstawie dobrej woli, ale to obowiązek zawodowy lekarza i stomatologa, wynikający z przepisów ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty.

• W sytuacji, kiedy ofiarą znieważenia lub naruszenia nietykalności cielesnej jest osoba będąca funkcjonariuszem publicznym lub tak traktowana, wówczas ściganie z tytułu wymienionych dwóch przestępstw następuje z urzędu – w trybie tzw. publicznoskargowym. Koszty postępowania pokrywane są przez organy państwa.

„(…) lekarz będzie mógł liczyć na bardziej efektywną ochronę swoich praw w wypadku, gdy znieważenie lub naruszenie nietykalności cielesnej będzie kwalifikowane jako przestępstwo ścigane z urzędu. Należy jednak wziąć pod uwagę, że związane jest to z koniecznością wykazania, że świadczona pomoc była pomocą doraźną, a więc świadczoną w przypadku nagłego zachorowania lub wypadku” – podaje „Gabinet Prywatny” w wydaniu z dnia 7.04.2015 r. W polskim prawodawstwie nie ma jednak definicji, czym jest pomoc doraźna – zatem tu konieczne jest dokonanie słownej interpretacji pojęcia w odniesieniu do konkretnych okoliczności.

Źródło: „Gabinet Prywatny”