Gabinet lub pracownia protetyczna widziane okiem specjalisty BHP jawią się jako miejsca pełne potencjalnych zagrożeń dla zdrowia, a nawet życia pracującego tam personelu medycznego oraz pacjentów. Na co stomatolog lub technik dentystyczny muszą zwrócić uwagę, jeśli ich praca ma być bezpieczna dla nich samych i dla pacjentów/klientów?

• Śliskie, mokre, szorstkie i nierówne powierzchnie, na których może dojść do poślizgnięcia, potknięcia i upadku.

• Działanie prądu elektrycznego – w przypadku wadliwie działających urządzeń, aparatury, narzędzi i sprzętu medycznego, bądź w wyniku ich uszkodzenia, np. gdy pęknięte są przewody elektryczne, ryzyko narażenia jest b. duże. Skutkiem działania prądu mogą być poparzenia i zwęglenia tkanek oraz zatrzymanie akcji serca.

• Promieniowanie jonizujące – wydzielane jest przez urządzenia wykorzystywane w diagnostyce i leczeniu, m.in. przez aparaty do badań konwencjonalnych, tomografy komputerowe, mammografy oraz urządzenia do radioterapii onkologicznej. Rezultatem działania tego czynnika fizycznego jest zwiększone ryzyko powstania zaćmy, uszkodzenia materiału genetycznego tkanek, niszczenia lipoproteinowych składników błon komórkowych, zaburzeń syntezy białka, zmianę aktywności enzymów katalizujących, zaburzeń gospodarki elektrolitami, jak również choroby nowotworowej (rozwój raka kolczystokomórkowego lub podstawnokomórkowego skóry).

• Promieniowanie laserowe – niebezpieczna jest nie tyle wiązka laserowa, co promieniowanie rozproszone pochodzące z odbicia wiązki. Najbardziej eksponowane na uszkodzenie są oczy oraz skóra.

• Promieniowanie ultrafioletowe emitowane przez lampy do dezynfekcji. Może spowodować poparzenia skóry i rogówki, uszkodzenia DNA i siatkówki oraz stan zapalny spojówki i rogówki.

• Promieniowanie elektromagnetyczne wytwarzane przez aparaty do badania rezonansem magnetycznym oraz aparaty do elektrochirurgii, które wykorzystywane są do cięcia i koagulacji tkanek. Negatywne skutki ich stosowania to efekt termiczny polegający na podwyższeniu temperatury całego ciała bądź niektórych jego części, zaburzenia snu, ogólne osłabienie, ospałość, bóle i zawroty głowy, a także szybsze męczenie się, nawet pracą umysłową, dolegliwości sercowo-naczyniowe w postaci obniżenia ciśnienia krwi, zwolnienia akcji serca, zmiany w układzie nerwowym pod postacią nerwicy wegetatywnej, stanów neurastenicznych, zaburzeń pamięci (najczęściej jest to szybkie zapominanie), dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, a także zaburzenia miesiączkowania i zaburzenia potencji płciowej.

• Drgania mechaniczne, które towarzyszą eksploatacji wiertarek stomatologicznych oraz wirówek laboratoryjnych. Drgania są m.in. źródłem powodującego zmęczenie i osłabienie słuchu oraz koncentracji hałasu. Ich skutkiem jest zmęczenie ogólne i wynikające z tego zmniejszenie natężenia uwagi, brak koncentracji uwagi na czynnościach umysłowych i ruchowych, wolniejsze reakcje na bodźce świetlne i dźwiękowe, a także konieczność częstych i coraz dłuższych przerw w pracy.

• Hałas – poza zmęczeniem i osłabieniem słuchu jego rezultatem bywa też reakcja stresowa z uwolnieniem hormonów stresu, która prowadzi do rozwoju wypalenia zawodowego, miażdżycy, nadciśnienia tętniczego, a także innych chorób układu krążenia, w tym zawałów serca, udarów mózgu ze zgonami włącznie.

• Mikroklimat pomieszczeń będący skutkiem działania wentylacji i klimatyzacji. Źle dobrane parametry pracy tych układów lub niesprawna praca mogą powodować wysuszenie powietrza, zbyt wysoką lub zbyt niską temperaturę, niedostateczną wymianę powietrza zużytego na świeże oraz hałas. Rezultatami mogą być zmęczenie ogólne, wysuszenie błon śluzowych i skóry, kłopoty z krążeniem.

• Oświetlenie – dobór koloru materiałów na uzupełnienia protetyczne lub wypełnienia stomatologiczne oraz praca na tak niewielkich elementach, jakimi są zęby, wymagają stosowania dodatkowego oświetlenia. Niedostateczne oświetlenie, źle ukierunkowany snop światła, niewłaściwa barwa światła i tonacja mogą powodować zmęczenie oczu u personelu. Z kolei stosowanie ostrego światła lub światła o długości fali, która może działać szkodliwie na narząd wzroku, wymuszają stosowanie ochronnych okularów tak u personelu, jak i u pacjentów.

• Praca w godzinach nocnych, co zaburza dobowy rytm biologiczny człowieka i może negatywnie wpływać na koncentrację, spostrzegawczość, sprawność myślenia i działania oraz na zapamiętywanie.

Źródło: „Atest – ochrona pracy”