Lekarz i lekarz stomatolog mają udzielać świadczeń medycznych zgodnie z aktualną wiedzą. To ich obowiązek. By jednak samodzielne przedzieranie się przez gąszcz doniesień ze świata przepisów prawnych i odkryć medycznych nie stało się jedynym zajęciem przedstawiciela zawodu medycznego, odpowiednie instytucje zajmują się wyłuszczaniem tego, co najistotniejsze. Zadaniem przedstawiciela zawodu medycznego jest zaś brać pod uwagę udostępniane mu wytyczne, standardy postępowania, zalecenia, itp.

Część standardów medycznych ma status aktów normatywnych, będących podstawą prawną dla pracy lekarza i lekarza dentysty. Ich przestrzeganie jest obowiązkowe. „(...) termin „standard medyczny" odnosi się wyłącznie do ujętych w postaci aktów normatywnych zasad postępowania medycznego, wyposażenia miejsc sprawowania opieki medycznej (szpitali i ich oddziałów, przychodni, sal operacyjnych, stanowisk znieczulenia itp.) oraz kwalifikacji pracowników ochrony zdrowia (p. niżej). W pozostałych przypadkach używa się, w zależności od charakteru dokumentu, takich określeń jak: wytyczne, wskazówki, zalecenia, stanowiska, schematy postępowania” - podaje „Medycyna Praktyczna”. Aktami normatywnymi, których przestrzeganie jest obligatoryjne - patrząc przez pryzmat prawa, są przepisy publikowane w Dzienniku Ustaw lub w Monitorze Polskim. Wytyczne tworzone przez zespoły ekspertów na potrzeby poszczególnych działów medycyny nie są natomiast aktami normatywnymi. Standardy medyczne o charakterze aktów normatywnych mogą mieć również postać rozporządzenia ministerialnego albo obwieszczenia. Minister Zdrowia posiada uprawnienia do ogłaszania aktów normatywnych w tych formach. „W związku z rzadkim korzystaniem przez Ministra Zdrowia z uprawnienia do określania standardów w drodze rozporządzenia, proponuje się, by uprawnienia Ministra Zdrowia w tym zakresie zostały przekształcone w obowiązek” - czytamy w „Medycynie Praktycznej”.

Tworzenie i ogłaszanie aktów normatywnych ma na celu nie tylko porządkowanie obowiązków lekarzy i lekarzy dentystów, ale również ochronę przedstawicieli zawodów medycznych przez nieuzasadnionymi roszczeniami. Ochrony takiej nie zapewniają już wytyczne niemające charakteru aktu normatywnego. Choć niosą one ważne i przydatne informacje odnośnie procedur postępowania medycznego, mają charakter wskazówek, często przekazanych w formie słabszej lub silniejszej sugestii. „Na ogół podkreślają to sami autorzy wytycznych, zamieszczając klauzulę, że tworzone przez nich zalecenia nie mają charakteru bezwzględnego nakazu, któremu się należy podporządkować w każdych okolicznościach, nie powinny więc być traktowane jako nakazy także przez sądy” - podaje „Medycyna Praktyczna”.

Dla lekarza bardzo ważne jest, by posiadać zgodę lub sprzeciw pacjenta na przeprowadzenie proponowanego leczenia/zabiegu. Ten dokument jest podstawą do wyjaśnień w przypadku jakichkolwiek spornych sytuacji.

Źródło: „Medycyna Praktyczna”