Oświecenie – czas kultu rozumu i okres intensywnego rozwoju nauk. To również czas nowych osiągnięć i odkryć w dentystyce, wprowadzania do leczenia innowacyjnych technik (pod koniec Oświecenia pojawiły się pierwsze porcelanowe protezy) i doświadczeń na ludzkich zwłokach wykradanych nieraz z grobów. Koniec XVIII stulecia to czas, kiedy dentystyka stała się samodzielną dziedziną – po stuleciach szarlatanerii i na skutek zmian, które w tej dziedzinie zaczęły zachodzić pod koniec XVII wieku. Te z kolei były efektem wprowadzenia w 1685 r. w Prusach egzaminu dla osób chcących wykonywać zawód dentysty, oraz wprowadzenia 14 lat później podobnych przepisów we Francji. Skutkiem tego było wyodrębnienie zawodu dentysty.

Oto, jak toczyły się losy dentystyki w różnych miejscach świata w czasach Oświecenia:

• Francja – ówczesna liderka w dziedzinie dentystyki z autorytetem w osobie Pierre Faucharda – chirurga specjalizującego się w stomatologii. W 1728 r. ukazała się jego rozprawa o zębach – było to pierwsze tego typu dzieło, ujmujące zagadnienia związane z leczeniem zębów oraz chorób dotykających tkanki jamy ustnej i szczęki, w którym zawarta była nie tylko ówczesna wiedza anatomiczna i stomatologiczna, ale również osobiste doświadczenia i projekty konstrukcji protetycznych wymyślonych i opracowanych przez autora. Ów wybitny lekarz był jednym z nielicznych, którzy posiadaną wiedzę rozpowszechniali – w przeciwieństwie do reszty, skrzętnie ukrywającej tajemnice swoich pomysłów i projektów. Pierre Fauchard zajmował się m.in. leczeniem zachowawczym oraz replantacją zębów. Opracował też nowe konstrukcje protetyczne – były to całkowite protezy utrzymywane w jamie ustnej za pomocą szeregu małych wstęg i sprężyn; skonstruował też fotel z regulowaną wysokością, dopasowywaną do wzrostu pacjenta.

• Anglia - w 1771 r. pojawiło się dzieło o naturalnej historii ludzkich zębów autorstwa Johna Huntera, najwybitniejszego tamtejszego chirurga specjalizującego się w dentystyce – on to właśnie swoją wiedzę o budowie i funkcjonowaniu ludzkiego ciała zdobywał poprzez badania na zwłokach wykradanych z grobów.

• Niemcy – tamtejsi chirurdzy także specjalizowali się w stomatologii; wzorowali się na pracach angielskich i francuskich kolegów i sami również publikowali. Najwybitniejsze dzieło opublikował jednak podówczas Philipp Pfaff; była to rozprawa o zębach ludzkiego ciała i o ich chorobach. On też opisał metodę sporządzania wycisków szczęk.

• Ameryka Północna – początkowo leczeniem chorób zębów zajmowali się angielscy i francuscy duchowni. Kiedy pod koniec XVIII w. do Ameryki przybyli europejscy dentyści, rozpoczął się szybki rozwój stomatologii w Nowym Świecie. Już sto lat później Stany Zjednoczone były niekwestionowanym liderem w tej dziedzinie.

Źródło: „Gazeta Lekarska”