Jeśli dziecko z jakichś powodów zostaje umieszczone w rodzinie zastępczej lub w pogotowiu opiekuńczym, rodzi się pytanie o to, kto wyraża zgodę na jego ewentualne leczenie?

Przepisy ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty narzucają na medyków obowiązek uzyskania zgody na planowane leczenie pacjenta. Zgoda na zabieg lub leczenie musi być wyrażona również w odniesieniu do czynności, które będą podejmowane u dzieci, ponieważ im także przysługują prawa pacjenta i prawo do samostanowienia. Jednak w przypadku dzieci zgodę na leczenie wydają przedstawiciele ustawowi małoletniego, którymi w praktyce najczęściej są jego rodzice. Jeśli rodzicom przysługuje władza rodzicielska względem swojego dziecka, są oni upoważnieni do wyrażania zgody na leczenie. Jednak umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczej rodzi ograniczenia dla władzy rodzicielskiej. Jak czytamy w „Medycynie Praktycznej”: „Z mocy samego prawa na rodzinę zastępczą lub placówkę opiekuńczo-wychowawczą przechodzą bowiem wówczas ściśle określone prawa i obowiązki wynikające z władzy rodzicielskiej, a przysługujące dotychczas rodzicom. Zgodnie z art. 1121 § 1 kro są to obowiązek i prawo wykonywania bieżącej pieczy nad dzieckiem, jego wychowanie oraz reprezentowanie go w tych sprawach, w szczególności w dochodzeniu świadczeń przeznaczonych na zaspokojenie potrzeb jego utrzymania”.

O tym, w jakim zakresie władza rodzicielska zostaje ograniczona, decyduje sąd opiekuńczy. I to od treści postanowienia sądu opiekuńczego zależy, kto faktycznie jest uprawniony do wyrażenia zgody na leczenie dziecka.

Jeśli lekarz podejmuje leczenie np. po uzyskaniu zgody rodziców zastępczych w sytuacji, gdy nie będą oni mieli upoważnienia sądu opiekuńczego do wyrażania takiej zgody, podjęte przez lekarza działania medyczne będą de facto bezprawne.

Za naruszenie obowiązku uzyskania zgody pacjenta na planowane leczenie lekarz może ponieść konsekwencje prawne i karne.

Źródło: „Medycyna Praktyczna”