Badania wykazują ścisły związek pomiędzy cukrzycą a zapaleniem przyzębia – związane z tymi chorobami czynniki wpływają na siebie nawzajem. Zatem cukrzyca i choroby przyzębia są ze sobą silnie biologicznie powiązane.

Obie choroby powodowane są przez nasiloną odpowiedź zapalną – zarówno na poziomie lokalnym, jak i ogólnoustrojowym. Nieprawidłowość ta w cukrzycy spowodowana jest przewlekłą hiperglikemią i powstawaniem produktów zaawansowanej glikacji białek oraz peroksydacji lipidów, które promują odpowiedź zapalną. Choroba przyzębia jest z kolei reakcją na toksyny wytwarzane przez drobnoustroje tworzące płytkę nazębną i związana jest z nieprawidłową odpowiedzią immunologiczną w zakresie gojenia się tkanek. Udowodniono, że osoby z cukrzycą mają istotnie wyższe poziomy lokalnych mediatorów stanu zapalnego – dotyczy to głównie cytokin i czynnika martwicy tkanek – w porównaniu do osób zdrowych, które borykają się z chorobami przyzębia. Z badań wynika również, że ciężkość choroby przyzębia nie zawsze koresponduje z poziomem płytki bakteryjnej obserwowanej klinicznie, a u osób z cukrzycą może być wymagane bardziej agresywne leczenie tkanek przyzębia w porównaniu do osób bez cukrzycy.

Potwierdzono też, że progresja zapalenia przyzębia jest związana z podniesieniem poziomu HbA1c w cukrzycy typu 2. Natomiast samo zapalenie przyzębia może odgrywać rolę w zwiększaniu częstości występowania nowych przypadków cukrzycy typu 2 i – prawdopodobnie – cukrzycy ciążowej.