Czy lekarz lub dentysta, którego pacjent podpisał zgodę na operację, ma prawo poszerzyć obszar zabiegu lub zmienić sposób czy metodę leczenia, jeśli w trakcie trwania operacji okaże się, że wprowadzenie zmian w stosunku do pierwotnego planu jest konieczne dla zachowania zdrowia pacjenta? I wreszcie: czy działania takie – zakładając, że pacjent odniesie z nich wymierną korzyść zdrowotną – mogą dla lekarza skutkować pociągnięciem go do odpowiedzialności karnej? W obu przypadkach odpowiedź brzmi: tak.

Przypadki, kiedy lekarz lub dentysta muszą w trakcie zabiegu i w obecności pacjenta będącego pod narkozą podjąć decyzję o zmianie leczenia, zdarzają się niejednokrotnie. „Absurdalne wydawałoby się (...), gdyby lekarz nigdy nie mógł – bez zgody pacjenta – w takcie operacji zmienić jej zakresu lub zmodyfikować metody leczenia. Przesłanki dopuszczalności takiego działania reguluje art. 35 ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 1997 r. nr 28, poz. 152 ze zm.)” – czytamy w „Dzienniku Gazecie Prawnej” (wydanie z dnia 16.10.2014 r.). Dopuszczalność rozszerzenia działania operacyjnego lub zmiany metody leczenia w trakcie zabiegu w przepisach opierana jest na:

• wystąpieniu w trakcie zabiegu (nowych) okoliczności, które wcześniej – na bazie rzetelnie przeprowadzonych badań diagnostycznych – nie były przewidywalne

• fakcie, że nieuwzględnienie nowych okoliczności groziłoby pacjentowi niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkim uszkodzeniem ciała lub ciężkim rozstrojem zdrowia, przy czym zagrożenie to musi być rzeczywiste, a ewentualne skutki braku medycznej interwencji obiektywnie przewidywalne.

Pacjent, względem którego lekarz podczas zabiegu wykonał czynności wykraczające poza zgodę, ale działając w oparciu o wymienione wyżej przesłanki, może wnieść przeciw medykowi pozew. Z orzecznictwa sądowego wynika, że jeśli sąd uzna, że przesłanki w danej sprawie zostały spełnione, może uniewinnić lekarza w oparciu o uzasadnienie, że działał on w stanie wyższej konieczności.

Warto przypomnieć, że występek dotyczący wykonania dodatkowego zabiegu medycznego bez zgody chorego (art. 192 par. 1 k.k.), ścigany jest na wniosek pokrzywdzonego, a odpowiedzialność karna zależy tu także od szkodliwości społecznej czynu.

Źródło: „Dziennik Gazeta Prawna”