Relacje szczęki, czyli określenie wzajemnego położenia szczęki do żuchwy, określa się w kilku etapach, uwzględniając:

• wzajemne ustawienie względem siebie modeli wykonanych na bazie wycisków bezzębnej szczęki

• ukierunkowanie modeli w artykulatorze.

Spełnienie dwóch powyższych warunków pozwala dopasować model roboczy protezy do rzeczywistych warunków panujących w jamie ustnej przyszłego użytkownika uzupełnienia.

W oznaczaniu relacji szczęki technik dentystyczny lub protetyk powinien korzystać z wzornika zgryzowego, wykonanego przeważnie z syntetyku, o płycie idealnie dopasowanej do modelu roboczego. Wzornik zgryzowy nie może zniekształcać rysów twarzy pacjenta, jego wymowy ani utrudniać ruchów szczęk. Z wosku dentystycznego wykonuje się wały zwarciowe, mocowane na wzorniku, których ostateczne anatomiczne wymodelowanie dokonuje się w ustach pacjenta.

Ustalanie relacji szczęk:

• Wysokość zwarcia (tu: pionowy odstęp między bezzębną szczęką a żuchwą) - w modelu roboczym musi odpowiadać warunkom występujących w jamie ustnej przyszłego użytkownika protezy. Przy ustalaniu pionowej relacji szczęk uwzględnia się spoczynkowe położenie żuchwy (które pojawia się, kiedy mięśnie mimiczne i żujące są rozluźnione). Wały woskowe modeluje się tak, by nie przeszkadzały sobie wzajemnie w przyjmowaniu pozycji spoczynkowej żuchwy oraz odpowiadały kształtowi powierzchni żującej. Ostateczny obraz zgryzu daje jednoczesny kontakt obu wałów. Jeśli pionowa relacja szczęk jest ustalona prawidłowo, nie pojawią się utrudnienia w wymowie.

• Wzajemne położenie szczęk w kierunkach poprzecznym oraz strzałkowym - najprościej ustalane dzięki ruchom przywodzącym, wykonywanym przez pacjenta. Otrzymuje się wówczas końcowe położenie zgryzowe. Dokładniejsze ustalenie granicznych ruchów żuchwy ustala się za pomocą urządzeń rejestrujących, z użyciem płytki do pisania (markowania) i rysika.

• Nanoszenie linii pomocniczych, które pomogą w ustaleniu ułożenia i długości zębów oraz ich szerokości:

  - odtworzenie linii warg (usta zapadły się na skutek utraty zębów, a ich właściwy kształt powinien powrócić dzięki sztucznym zębom);

  - zaznaczenie przebiegu płaszczyzny żującej;

  - wyznaczenie linii uśmiechu i linii środkowej;

  - ustalenie linii kłów.

• Wzajemne położenie żuchwy i stawu skroniowo–żuchwowego – w najprostszych przypadkach wykonuje się na bazie tzw. trójkąta Bonwilla lub – korzystniej i w celu uzyskania indywidualnego wyniku – z użyciem łuku twarzowego oraz punktu osi zawiasów jako odnośnika orientacyjnego.

Źródło: Opracowanie własne