Żeby zrozumieć istotę leczenia kanałowego (leczenia przewodowego, leczenia endodontycznego) trzeba wspomnieć o budowie zęba. Ząb jest zbudowany z korony i korzeni. Korona, to część zęba wystająca ponad dziąsło, a korzeń ( lub korzenie) tkwią w kości. W środku każdego zęba znajduje się jama, którą wypełnia miazga, popularnie zwana „nerwem”. Pełni ona funkcje odżywcze, a składa się z naczyń krwionośnych i nerwów.

Naj częstszą przyczyną bólu zęba jest stan zapalny toczący się w miazdze. Jest on najczęściej konsekwencją próchnicy, ale także paradontozy, jak i urazu zęba. Wtedy właśnie potrzebne jest leczenie kanałowe, które polega na usunięciu zainfekowanej lub martwej miazgi z komory i systemu kanałowego korzeni zębów, chemicznym i mechanicznym oczyszczeniu i opracowaniu tego systemu oraz szczelnym wypełnieniu tego systemu materiałami przeznaczonymi do tego celu. Leczenie endodontyczne daje nam szanse zachowania zęba, którego miazga została zmieniona chorobowo.

Jak przebiega leczenie kanałowe? Składa się ono z kolejno po sobie następujących etapów:

• otwarcie komory zęba i usunięcie żywej lub martwej miazgi (wykonywane najczęściej w znieczuleniu miejscowym),
• ukształtowanie kanału za pomocą narzędzi kanałowych ręcznych lub maszynowych występujące na przemian z płukaniem kanału środkami chemicznymi, takimi jak: podchloryn sodu, chlorheksydyna, sól fizjologiczna, woda utleniona, EDTA, kwas cytrynowy, alkohol izopropylowy itd.,
• osuszenie systemu kanałów,
• szczelne wypełnienie kanałów materiałami chemicznie obojętnymi dla otaczających tkanek okołowierzchołkowych. Najczęściej materiałem wypełniającym jest gutaperka, stosowana „na zimno”, lub w metodach termicznych,
• po leczeniu kanałowym ząb powinien zostać odbudowany najczęściej za pomocą wkładu koronowo-korzeniowego i korony protetycznej. Jedynie w przypadku małego zniszczenia korony zęba można wypełnić go za pomocą materiałów kompozytowych ( czyli popularnie „założyć plombę”).

Leczenie kanałowe jest leczeniem praco- i czasochłonnym i wymaga dużo cierpliwości zarówno ze strony lekarza, jak i pacjenta. Nie zawsze daje sie przeprowadzić pełne leczenie w czasie jednej wizyty, czasem potrzeba jest więcej spotkań, szczególnie w przypadku leczenia zębów wielokanałowych, lub leczenia zębów z miazgą zgorzelinową, ropniami, torbielami itp. Wtedy na czas między wizytami lekarz wkłada do zęba opatrunek. Bardzo ważne jest utrzymanie szczelności opatrunku, gdyż ponowne dostanie się bakterii do opracowanego systemu kanałowego, najczęściej niweczy dotychczasowe leczenie. Dlatego ważne jest zgłaszanie się na wizyty w czasie wyznaczonym przez lekarza.

Do leczenia kanałowego potrzebny jest specjalistyczny sprzęt. Urządzenia pomocne w takim leczeniu to:

• mikroskop: dzięki niemu możemy zajrzeć do wnętrza kanałów korzeniowych od ich ujścia aż po wierzchołek. Możemy dokładniej opracować i wypełnić system korzeniowy. Umożliwia to także udrożnienie niedrożnych kanałów, powtórne leczenie kanałowe, a także usuwanie złamanych narzędzi,
• RTG: potrzebne są co najmniej trzy zdjęcia podczas leczenia kanałowego jednego zęba: 1 - przed leczeniem, w celu określenia anatomii zęba, ilości i układu systemu kanałowego; 2 - w trakcie leczenia, w celu sprawdzenia czy opracowaliśmy ząb na całej długości i czy drożne są wszystkie kanały; 3 - po wypełnieniu systemu kanałów, w celu sprawdzenia czy wypełnienie jest na całej długości kanałów i czy jest szczelne,
• endometr: urządzenie, dzięki któremu określamy długość kanałów, 
• koferdam: urządzenie, które pomaga lekarzowi utrzymać suchość w polu zabiegowym. W tym samym celu używamy również ślinociągu, wałków ligninowych i ssaka,
• urządzenie do ozonoterapii: pomaga wyeliminować bakterie z systemu kanałowego, a także pomaga w zatamowaniu ewentualnego wysięku.

Dzięki prawidłowemu leczeniu kanałowemu, a potem szczelnej odbudowie zęba, możemy cieszyć się nim jeszcze przez wiele lat.

Źródło: Opracowanie własne