Kortykotomia polega na przecięciu kości przyzębia w specjalny sposób, w ściśle określonym miejscu i kierunku oraz na wyznaczoną wcześniej głębokość, w efekcie czego dochodzi do przejściowego uaktywnienia procesów odnowy i przebudowy kości. Dla ortodontów najistotniejsze jest, że w tym przejściowym w stanie zmniejsza się gęstość kości a jednocześnie zostaje zachowana jej objętość, co umożliwia łatwe przesuwanie zębów w krótkim czasie do pozycji wyznaczonych planem leczenia. Zjawisko to zostało po raz pierwszy opisane pod koniec XX wieku i obecnie wykorzystywane jest między innymi podczas leczenia ortodontycznego osób dorosłych, które zazwyczaj trwa dłużej niż u dzieci. Według praktyków wykorzystujących zabieg kortykotomii w leczeniu ortodontycznym, czas terapii może ulec skróceniu między 30 a 70 proc.

Po uszkodzeniu kości przyzębia, mniej więcej od siódmego dnia po zabiegu rozpoczyna się intensywny proces przebudowy. W przypadku kości wyrostka zębodołowego proces ten utrzymuje się około 3-4 miesiące. W tym czasie można uzyskać największe i najszybsze przesunięcia zębów, ponieważ kość o przejściowo obniżonej gęstości ma niższy opór mechaniczny.

Leczenie wady zgryzu skojarzone z kortykotomią rozpoczyna się bezpośrednio po wykonaniu zabiegu. Aparat ortodontyczny aktywuje się często co najmniej co dwa tygodnie, wykorzystując w ten sposób maksymalnie potencjał zjawiska wzmożonej przebudowy kości do szybszego przesunięcia zębów na pozycje wyznaczone przez plan leczenia ortodontycznego.

Kortykotomia jest zabiegiem polecanym szczególnie w terapiach osób z wadami szkieletowymi, a także u pacjentów, którzy nie chcą czekać na wyniki leczenia tak długo, jak wynikałoby to z zastosowania tylko i wyłącznie aparatu ortodontycznego. Zabieg kortykotomii może być stosowany równolegle do augmentacji kości, a także może uchronić przed ekstrakcjami zębów w procesie leczenia ortodontycznego.