Model ortodontyczny powstaje w laboratorium protetyki. Wykonuje go technik dentystyczny na bazie dostarczonego z gabinetu stomatologicznego wycisku. Najczęściej model powstaje z gipsu – jest to metoda najtańsza i sprawdzona przez wiele stuleci, gdyż pierwsze wzmianki o leczeniu z wykorzystaniem modelu gipsowego pochodzą z połowy XVIII wieku. Ówczesne modele gipsowe powstawały na bazie woskowego wycisku.

Ponieważ stomatologia dysponuje obecnie wieloma nowoczesnymi, zaawansowanymi narzędziami jak i materiałami, zmiany docierają także do etapu pracy związanego z wytwarzaniem modeli stomatologicznych i ortodontycznych. Poza gipsem wykorzystuje się współcześnie do ich produkcji także masy epoksydowe. Stosuje się je przy wykonywaniu koron, mostów, wkładów, a także modeli, które później pokrywane są metalem.

Najnowocześniejszą zdobyczą ortodoncji są modele drukowane. Powstają one w oparciu o trójwymiarowe skany jamy ustnej. Modele drukowane wytwarza się z różnego rodzaju materiałów głównie polimerów, które mogą być dozowane w formie proszku, roztworu lub cienkich arkuszy – warstwa po warstwie. Do spojenia poszczególnych warstw wykorzystuje się energię świetlną lub mechaniczną albo stosuje się odpowiednie syntetyki mające właściwości lepiszcza.

Modele polimerowe najczęściej powstają z polietylenu, poliwęglanu lub styrenu.

Niezależnie od metody i materiałów wykorzystanych do produkcji modelu, priorytetem podczas ich wytwarzania zawsze pozostaje wierne odwzorowanie obszaru jamy ustnej, który będzie poddawany leczeniu ortodontycznemu.