Coraz bardziej popularna stomatologia holistyczna nie jest chwilową nową modą ale raczej kierunkiem, który będzie się rozwijał bardzo dynamicznie – tym szybciej, im więcej będziemy odkrywać powiązań pomiędzy jamą ustną a pozostałymi narządami i układami w ciele.

Układ stomatognatyczny jako zespół morfologiczno-czynnościowy narządów w jamie ustnej i twarzoczaszce stanowi funkcjonalną całość oraz bierze udział w wielu różnych czynnościach, jak na przykład pobieranie pokarmu, artykulacja dźwięków, oddychanie, wyrażanie emocji. W skład układu stomatognatycznego wchodzą zęby, przyzębie, łuki zębowe, stawy skroniowo-żuchwowe, mięśnie żwacze oraz inne tkanki i narządy jamy ustnej i twarzoczaszki. Tak skomplikowany układ tkanek miękkich, kości i mięśni oraz naczyń krwionośnych i limfatycznych nie może działać bez odniesień i powiązań z innymi układami ludzkiego ciała. Stomatologia holistyczna nie jest zatem nauką, która zajmuje się wyimaginowanymi powiązaniami pomiędzy układem stomatognatycznym a zresztą ciała.

Ponieważ układ ten jest powiązany z innymi układami i narządami ludzkiego ciała, bardzo istotne znaczenie dla jego dobrej kondycji są podejmowane działania prozdrowotne odnoszące się do innych narządów i układów ciała; i odwrotnie: zachowania prozdrowotne, które dotyczą układu stomatognatycznego, korzystnie wpływają na działanie innych układów i narządów.

Układ stomatognatyczny wchodzi w interakcje z:

• układem nerwowym i narządami zmysłów;

• układem krwionośnym;

• moczowo-płciowym;

• układem ruchu;

• układem oddechowym;

• układem pokarmowym.

Zaburzenie którejkolwiek z wymienionych relacji tkankowo – narządowej z udziałem układu stomatognatycznego rzutuje na dobrostan człowieka. Warto pamiętać, że podstawową gwarancją dobrego zdrowia układu stomatognatycznego jest stan uzębienia, natomiast dolegliwości bólowe, które dotyczą tego obszaru, należą do najbardziej uciążliwych i silnych – do tego stopnia, że mogą generować paniczny strach przed dentystą – dentofobię. Lęk przed dentystą sprzyja z kolei rozwojowi zmian próchnicowych oraz chorób przyzębia – które nieleczone, mają katastrofalny wpływ na wiele układów ciała.

Ponieważ układ stomatognatyczny to struktura dynamiczna, biorąca udział w złożonych interakcjach pomiędzy różnymi układami, lekarz dentysta podczas badania ogólnego ocenia nie tylko zęby i przyzębie. Bada także inne elementy tego układu, w tym struktury podporowe dla zębów, mięśnie żwacze, mięśnie szyi, stawy skroniowo-żuchwowe.

Każdy z elementów układu stomatognatycznego może być pierwszym wskaźnikiem rozwoju wielu różnych poważnych schorzeń oraz miernikiem kondycji psychicznej. Przykładem jest bruksizm – starcie zębów i zgrzytanie nimi to w pobieżnej ocenie proces niszczący zęby. Tak naprawdę bruksizm może być cenną wskazówką odnoszącą się do stanu psychiki człowieka.

Przykład bruksizmu pokazuje bardzo wyraźnie, że stomatologia holistyczna ma sens i warto, aby się rozwijała. Bo ciało nie jest zlepkiem narządów i układów. To mechanizm mający działać, jak szwajcarski zegarek. Jeśli jeden z trybów tej maszynerii zawodzi, cierpią na tym inne elementy. Zadaniem stomatologii holistycznej jest wskazać przyczynę i zrozumieć skutki.