Ze względu na to, iż u wielu dzieci specjalnej troski utrudnione jest świadczenie usług stomatologicznych w standardowej formie, szczególnego znaczenia nabierają tu: edukacja stomatologiczna dziecka (o ile jest możliwa) i jego opiekunów, profilaktyka realizowana w domu pacjenta lub w poradniach zdrowotnych, oraz systematyczne kontrole stanu zdrowia jamy ustnej, przeprowadzane przez dentystę albo higienistkę stomatologiczną.

• Dzieci głęboko upośledzone – świadczenia stomatologiczne udzielane są najczęściej w specjalnie do tego przystosowanych gabinetach, zazwyczaj z zastosowaniem znieczulenia ogólnego; szczególny nacisk kładzie się na profilaktykę przeciw próchnicy i edukację opiekunów.

• Dzieci z dysfunkcjami fizycznymi – o ile nie ma ograniczeń fizycznych, dziecko u stomatologa może być traktowane jak każdy inny pacjent. Stosowane są standardowe techniki i metody leczenia stomatologicznego, ze szczególnym naciskiem na profilaktykę oraz działania edukacyjne związane z zachowaniem higieny jamy ustnej. Dzieciom, które mają poważne ograniczenia fizyczne i obniżoną sprawność manualną, w zabiegach higienicznych pomagać powinny opiekunowie.

• Dzieci z porażeniem mózgowym i dystrofią mięśniową – często są to dzieci całkowicie uzależnione od opiekunów, z wieloma nabytymi zaburzeniami w obrębie jamy ustnej, oddychające przez usta, z nieprawidłową pracą języka i układu mięśniowego aparatu żującego, zmianami w obrazie tkanek miękkich i utrudnieniami w połykaniu. Szczególny nacisk kładzie się tu na edukację opiekunów i – jeśli to możliwie – samych dzieci, które – jeśli tylko mają odpowiednie uwarunkowania psycho-fizyczne, chętnie współpracują z opiekunami i lekarzem. Najczęściej jednak, ze względu na brak współpracy i zaburzenia w rozwoju psychicznym oraz fizycznym, leczenie zachowawcze przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym. Wyjątkowo ważna jest też profilaktyka – najlepiej, by podejmować ją jak najwcześniej.

• Dzieci obłożnie chore – jeśli przebywają w domu, konieczne jest zapewnienie systematycznej opieki stomatologicznej w tych warunkach. Dotyczy to wizyt kontrolnych, realizowania zadań profilaktycznych i wykonywania drobnych zabiegów.

• Dzieci z zespołem Downa i chorobami wynikającymi ze zmian genetycznych – obarczone są zaburzeniami w rozwoju i funkcjonowaniu aparatu żującego oraz w rozwoju psychicznym i pracy układu odpornościowego. Często dotykają je schorzenia dziąseł, próchnica i stany zapalne śluzówki jamy ustnej. To dodatkowo obciąża organizm, ale niepodejmowanie leczenia wiąże się z ryzykiem rozprzestrzenienia zakażenia na cały ustrój dziecka. Szczególnie niebezpieczne mogą okazać się infekcje do układu krążenia i do serca – osłabionego już np. przez współistniejącą wadę wrodzoną tego narządu. Zaleca się, by kontakt ze stomatologiem nawiązać jak najszybciej – najlepiej zaraz po wykryciu zespołu wad wrodzonych, by dentysta mógł opracować i wdrożyć program profilaktyczno- higieniczno–leczniczy.

• Dzieci z zaburzeniami pracy układu odpornościowego, w trakcie leczenia przeciwnowotworowego lub oczekujące na przeszczep narządów – w tej grupie priorytetem jest jak najdoskonalsze zachowanie higieny jamy ustnej, by uniknąć ryzyka rozwoju i rozprzestrzenienia się zakażenia: bakteryjnego, wirusowego i grzybiczego. W takcie radioterapii konieczna jest osłona błony śluzowej jamy ustnej i uzębienia przed niekorzystnym wpływem promieniowania.

• Dzieci z zaburzeniami metabolizmu – często chorują na próchnicę, stany zapalne przyzębia, mogą mieć osłabione szkliwo, nadwrażliwość zębów, nieprawidłowo rozwinięte tkanki miękkie aparatu żującego i zaburzenia wydzielania wewnętrznego. Konieczne jest u nich ścisłe przestrzeganie higieny jamy ustnej i działania profilaktyczne minimalizujące ryzyko infekcji ogólnoustrojowej rozwijającej się z ogniska zlokalizowanego w jamie ustnej.

Źródło: Opracowanie własne