VADEMECUM

Strach przed dentystą nie jest powodem do wstydu, to naturalny objaw odczuwany przez większość dzieci i dorosłych (ok. 90%). Częściej boją się osoby z pokolenia 40-50-latków, czyli pamiętające czasy bolesnego borowania w dzieciństwie, niż 20-latkowie; częściej obawa dotyka mężczyzn niż kobiety. Wynika to z tkwiącego w panach pierwotnego lęku przed bólem i deformacją ciała oraz ze zjawiska zwanego antycypacją bólu, czyli wyobrażania sobie, jakie katusze będzie przeżywać się podczas leczenia. Obawa przed bólem i dyskomfortem podczas leczenia to najczęstsze przyczyny strachu przed dentystą. Dopóki lęk nie paraliżuje i nie odbiera odwagi na tyle, aby rezygnować z leczenia zębów, nie jest zjawiskiem niepokojącym.
Przesadny lęk przed leczeniem stomatologicznym to dentofobia (odontofobia), czyli trudny do opanowania strach, który może sprawić, że przez kilkadziesiąt lat człowiek nie odwiedzi gabinetu stomatologicznego. Dentofobia może doprowadzić do niebezpiecznej dla zdrowia sytuacji, kiedy człowiek woli stracić zęby i znosić długotrwały ból, niż pójść do dentysty.
Strach zmniejsza odporność pacjenta na ból. Im bardziej pacjent się boi, tym większy ból odczuwa, a im więcej nieprzyjemnych doznań towarzyszy leczeniu, tym bardziej boi się przed kolejnymi wizytami.
U tych, którzy zasiadają w fotelu dentystycznym, wzrasta poziom stresu – obliczono, że czterdziestokrotne. Strach przed dentystą można i należy oswoić, a dentofobię trzeba leczyć. W gabinetach stomatologicznych działają programy do walki z dentofobią i obniżające poziom lęku przed dentystą, adresowane do dzieci lub dorosłych. Wykorzystywane są w nich różne metody oswajania z gabinetem, nauka samokontroli, edukacja w celu zwiększenia świadomości pacjenta odnośnie samego siebie i nowoczesnych możliwości diagnostycznych i terapeutycznych dostępnych w gabinecie.
Jeśli boi się dziecko, trzeba z nim dużo rozmawiać na temat planowanego leczenia i przyprowadzić je na wizytę zapoznawczą. Takich wizyt może być nawet kilka i u kilku różnych stomatologów. Ważne, aby malec najlepiej zapoznał się z jednym tylko gabinetem i pracującym tam personelem – tam, gdzie ostatecznie będzie leczył zęby. Jeśli nie jest to konieczne, nie należy przyspieszać biegu zdarzeń – niech dziecko oswaja się z dentystą i poskramia lęk w swoim tempie. Nie należy jednak też przesadnie przedłużać tego etapu – dziecko powinno mieć świadomość, że zęby skontrolować i wyleczyć musi.
Bardzo pomocne w znieczulaniu dorosłych ze stwierdzoną dentofobią oraz dzieci reagujących przesadnym lękiem na leczenie jest stosowanie gazu rozweselającego, czyli podtlenku azotu. Po jego podaniu pacjent pozostaje przytomny, odpręża się i przestaje koncentrować się na tym, co robi dentysta. Metoda jest bezpieczna. Podtlenek azotu stosuje się również w znieczulaniu epileptyków. Przeciwwskazaniami do stosowania gazu rozweselającego są choroby psychiczne oraz alkoholizm.
Ze strachem i dentofobią można i należy walczyć samodzielnie, stosując metody samokontroli i relaksowania się, olejki o działaniu uspokajającym (np. lawendowy), przyzwyczajając dzieci od najmłodszych lat do spotkań z dentystą. Jeśli to nie pomoże, można poddać się psychoterapii. Dzięki niej pacjent uświadomi sobie swój strach, dowie się, że nowoczesne leczenie dentystyczne nie boli, a na poskromienie lęku istnieją skuteczne sposoby, które można stosować samodzielnie nawet podczas wizyty w gabinecie.
Do najnowocześniejszych sposobów walki z dentofobią, które angażują psychikę pacjenta, zalicza się: