Zgryzem nazywamy stosunek zębów szczęki i żuchwy.

Gdy jest on prawidłowy (zwarcie neutralne), to:

• każdy ząb styka się z dwoma zębami przeciwległej szczęki (tzw. triady) – wyjątkiem są dolne siekacze środkowe i górne trzecie trzonowce, które stykają się z jednym zębem,

• zęby górne wystają poza zęby dolne.

Inne ustawienie jest uznawane za wadę. Dzielimy je na:

• wady zębowe – zęby są nieprawidłowo ustawione w łukach zębowych,

• wady zgryzu – zęby górne i dolne stykają się w nieprawidłowy sposób z powodu nieprawidłowego kształtu lub wielkości łuków zębowych,

• wady szczękowo-twarzowe – zęby górne i dolne stykają się w nieprawidłowy sposób z powodu złej budowy szczęki lub żuchwy.

Rodzaje wad zębowych:

• zęby zbyt długie lub zbyt krótkie,

• zęby rosnące poza łukiem zębowym (dopoliczkowo lub dojęzykowo),

• zęby obrócone, przemieszane, źle nachylone

• zęby, które nie wyrosły (zostały w kości),

• zęby zachodzące na siebie (stłoczenia zębowe),

• szpary między zębami.

• Przodozgryz (zwarcie mezjalne) – siekacze dolne wysunięte są do przodu.

  • Przyczyny: nadmierny wzrost żuchwy ku przodowi lub zahamowanie wzrostu szczęki.

  • Rodzaje: całkowity, częściowy.

• Tyłozgryz (zwarcie dystalne) – siekacze górne wysunięte są do przodu. U dzieci w 1. roku życia wysunięta szczęka jest zjawiskiem normalnym.

  • Rodzaje: z protruzją (wysunięciem) lub retruzją (przechyleniem) siekaczy.

• Zgryz otwarty – zęby sieczne górne i dolne nie stykają się.

• Zgryz krzyżowy – łuki zębowe górny i dolny są przesunięte względem siebie.

• Zgryz głęboki – zęby górne zakrywają zęby dolne, siekacze dolne są prawie niewidoczne.

• Zwarcie progeniczne – siekacze dolne znajdują się przed górnymi.

Rodzaje wad szczękowo-twarzowych:

• szczęka lub żuchwa jest za duża lub za mała,

• szczęka jest wysunięta do przodu, a żuchwa do tyłu lub odwrotnie,

• żuchwa jest przesunięta w bok.

Często kilka nieprawidłowości występuje jednocześnie, tworząc skomplikowaną wadę zgryzu.

• nabyte – 70% wad zgryzu,

• wrodzone – powstają, gdy na płód działają:

  • promienie rtg,

  • niektóre leki i związki chemiczne,

  • stres.

U dzieci występuje najczęściej przodozgryz i tyłozgryz.

U dorosłych wady nie są raczej nabyte. Są to przeważnie wady nieleczone w dzieciństwie, które nasiliły się z wiekiem. Czasem zdarza się, że przesunięcia zgryzu u dorosłych są wynikiem utraty lub rozchwiania zębów.

Źródło: Opracowanie własne